Belediyeler kooperatiflere bağış/hibe yapabilir mi?

Bağış, hayatta olan kimseler arasında mülkiyetin/ekonomik girdinin tamamını veya bir kısmını hiçbir ivaz (karşılık gözetmeden) devredildiği tasarruftur. Kooperatiflerin bağış almasının önünde herhangi bir engel bulunmamaktadır. Kooperatifler Kanunu’nda kooperatiflerin bağış kabul edebileceğine dair açık bir düzenleme olmasa da; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 19.6.1991 tarih, 1991/11-284 e. 1991/380 k. sayılı kararında “Davalı kooperatifin boş bulunan üyelik için sonradan ortak olmak isteyen davacıdan, üyelik aidatları ile ilgili ödemelerden ayrı olarak bağış adı altında ek bir ödeme isteminde bulunmasında bir usulsüzlük olmadığı gibi, aksine ortaklar arasında eşitlik sağlamaya yönelik bu işlem kabul edilebilir.” denmek suretiyle, kooperatiflerin bağış kabul edebileceği ve hatta talep edebileceği bir içtihat olarak kabul edilmiştir. Kooperatifler, aldıkları bağışa makbuz kesip “gelirleştirdikleri” takdirde (Kurumlar Vergisi yükümleri üstlenilmek suretiyle) bağış alabilirler.
5393 Belediye Kanunu’nda (3. Bölüm) Belediyenin Görev ve Sorumlulukları Md. 15’in (J bendinde) belirtildiği üzere “Borç almak, bağış kabul etmek” belediyenin yetki ve imtiyazları arasındadır. Belediyeler, 5393 sayılı Belediye Kanunu ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununda kendilerine verilen görevler çerçevesinde; şartlı/şartsız bağış yapmak isteyen vatandaşların her işlem için ayrı ayrı olmak üzere başvurusundan sonra belediyenin görevleri ile sınırlı olmak üzere bağış alabilmektedir.
5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Bütçelerden yardım yapılması” başlıklı 29’uncu maddesinde; Gerçek veya tüzel kişilere kanunda veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesinde dayanağı olmadan kamu kaynağı kullandırılamaz, yardımda bulunulamaz veya menfaat sağlanamaz. Ancak, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülmüş olmak kaydıyla; kamu yararı gözetilerek dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllere yardım yapılabilir.” hükmü bulunmaktadır.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75’inci maddesine göre kamu kurumunun yardım yapabilirliği, “belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler için” hükümsüz kılınmıştır. Aynı maddeye göre, belediyeler “belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda; (…) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 7/6/2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamına giren meslek odaları ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir. Diğer dernek ve vakıflar ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerekir.”
Bu bağlamda, bir belediyenin bir kooperatife bağış vermesi durumunda 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 29 maddesi emredici hüküm niteliğinde değerlendirilebilir: “Gerçek veya tüzel kişilere kanunda veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesinde dayanağı olmadan kamu kaynağı kullandırılamaz, yardımda bulunulamaz veya menfaat sağlanamaz.”
Yukarıda ifade edilen bağlamlar doğrultusunda belediyelerin kooperatiflere bağış veremeyeceği ortaya çıkmaktadır.

Kaynaklar :

Paylaş :