Birlikte üretim adaletli paylaşım ilkeleri doğrultusunda kooperatif bünyesinde yer alan aktörlerin (üyeler) üretime katkısı oranında paylaşımdan yararlandığı belirtilmektedir. Somut olarak (matematik) bunun nasıl sağlandığını, yabancı literatürde “free riding” olarak ifade edilen ve katkısı farklı olmakla birlikte hasıladan haksız pay alınmasını ifade eden hususa nasıl çözüm getirilmektedir?

Matematik açıdan pozitif gelir gider farkı dağıtımını düzenleyen risturn’dür ve hesabı anasözleşmede yazılıdır. Örneğin Genç İşi Kooperatif anasözleşmesinde Md. 68:
Gelir-Gider Farkı ve Dağıtımı:
Madde 68- Gelir-gider farkı genel kurulca onaylanan yıllık bilançoya göre tespit edilir. Müspet gelir- gider farkının %15’i yedek akçe olarak ayrıldıktan sonra, genel kurul, geri kalan miktarın, ortaklarla muamelelerden doğan kısmının ilgili ortaklara muameleleri oranında “risturn” olarak; ortak dışı işlemlerden doğan kısmının ise ortakların sermaye payları ile orantılı olarak dağıtılmasına karar verebileceği gibi yedek akçe, özel fon, ortaklar ve personel için yardım fonu arasında da bölüştürebilir. Gelir-gider farkı menfi olduğu takdirde ortaya çıkan açık yedek akçelerden, bunların yetmemesi halinde 65’inci maddeye göre oluşturulan özel fon ile veya ortak sermaye paylarından karşılanır. Menfi neticeler ortadan kaldırılmadıkça gelir-gider farkı dağıtımı yapılamaz. Yedek akçeler ortaklara dağıtılamaz. Sermaye üzerinden kazanç dağıtılamaz. Yönetim ve denetim kurulu üyelerine kazanç üzerinden pay verilemez.

Kaynaklar :

https://koopdestek.org.tr/anasayfa/kooperatifte-herkes-calistigi-kadar-mi-kazanir/

Üretimden Birikime Sosyal Kooperatifçiliğin Mikroekonomisi:

https://sosyalekonomi.org/uretimden-birikime-sosyal-kooperatifciligin-mikroekonomisi/

Paylaş :