Kooperatiflerde Yönetim Kurulunda yer alan bir kişi, yürütülen projede maaşlı çalışan olarak yer alabilir mi?

Yönetim kurulu üyelerine, vekalet akdine bağlı bu görevlerinden ötürü, genel kurulca belirlenen aylık ücret, huzur hakkı, risturn ve yolluk dışında hiç bir ad altında başkaca ödeme yapılamaz (KK Md. 56). Bunun yanı sıra, Yönetim ve Denetim Kurulu üyeleri hizmet akdine tâbi olarak üçüncü şahısların yapabilecekleri işleri yapmaları karşılığında ücret ödenmesi şartıyla Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılabileceklerdir. Yönetim ve Denetim Kurulları üyelerinin istihdamı durumu SGK Genelgesince şu şekilde ayrıntılandırılmıştır:
“1163 sayılı Kooperatifler Kanunu gereğince kooperatif başkanları ile kooperatifin yönetim ve denetim kurullarına seçilenler, bu göreve seçimle geldiklerinden aralarındaki hukuki ilişki, vekalet akdine ve kanunda belirtilen görevlerini yerine getirmelerine dayandığından sigortalı sayılmayacaklardır. Bu görevlerinden dolayı huzur hakkı veya sair bir ad altında ücret almaları akdin niteliğini değiştirmeyecektir. Ancak, kooperatif başkanları ile kooperatifin yönetim, denetim kurullarına seçilenler ve üyeleri; bu görevleri haricinde, hizmet akdine tabi olarak üçüncü şahısların yapabilecekleri işleri yapmaları karşılığında ücret ödenmesi şartıyla Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılacak, geriye dönük yapılan bildirimler ise cari usullere göre sonuçlandırılacaktır.”

SGK Genelgesine karşın Ticaret Bakanlığı görüşüne göre:
“1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 56.maddesinde, “Yönetim kurulu üyelerine aylık ücret, huzur hakkı, risturn ve yolluk dışında hiçbir ad altında başkaca ödeme yapılamaz” hükmü yer almaktadır. Dolayısıyla serbest meslek erbabı makbuzu veya fatura karşılığında muhasebecinin kooperatife hizmet satması mümkün görünmemektedir.”

Konuya ilişkin içtihat incelenmiştir:

Yargıtay 19. Ceza Dairesi, (2015/33965 E., 2017/534 K.) numaralı kararı ile 1163 sayılı Kanuna Aykırılık gerekçesiyle verilmiş bir mahkumiyet kararını temyiz etmiştir:
“Lojistik ve Taşıyıcılar Kooperatifinin yönetim kurulunda bulunan sanıklar hakkında, bir başka yönetim kurulu üyesi olan Kenan’ın kooperatif aracının şoförlüğü görevini de yapıyor olması nedeni ile 2010, 2011 ve 2012 yıllarında kooperatiften maaş aldığı ve sigorta primlerinin kooperatif tarafından ödendiği iddiası ile 1163 sayılı Kanun’un 56/son maddesi delaletiyle aynı Kanun’un Ek 2/1. maddesi gereğince dava açılmış ise de; 1163 sayılı Kanun’un 56/son maddesinde belirtilen aylık ücret, huzur hakkı, risturn ve yolluk ödemeleri dışında yönetim kurulu üyelerine herhangi bir ödeme yapılamayacağına dair hükmün salt yönetim kurulu üyesi olmak nedeni ile yapılabilecek ödemeleri kapsadığı, …’ ın yönetim kurulu üyesi olmakla birlikte fiilen kooperatifte şoför olarak da çalıştığı, kendisine yapılan ödemeler ile hizmet akdi nedeni ile ödenmiş olan sigorta primlerinin yapmış olduğu hizmetin karşılığı olup, yönetim kurulu üyesi olmasından kaynaklanan bir ödeme olmadığı, yine eylemlerinin 1163 sayılı Kanun’un 59. maddesinin 5. fıkrasında belirtilen “yönetim kurulu üyelerinin kooperatif’le kooperatif konusuna giren ticari muamele yapma yasağı” kapsamında da değerlendirilemeyeceği anlaşılmakla, yasal unsurları oluşmayan suçtan sanıkların beraati yerine mahkumiyetlerine karar verilmesi, kanuna aykırı ve sanıklar müdafiinin temyiz nedenleri bu itibarla yerinde görüldüğünden” yerel mahkemenin kararı bozulmuştur.
Yargıtay 23. Hukuk Dairesinin (2013/762 E., 2013/1619 K.) temyiz kararına göre:
“Kooperatifin genel kurulunca kararlaştırılan huzur hakkı kaldırılmadığı ve değiştirilmediği müddetçe bağlayıcı niteliktedir. Öte yandan, yönetim kurulu üyesinin bu sıfatın dışında kooperatifte başka bir işle görevlendirilmiş olması halinde yaptığı … karşılığında ücret alıp alamayacağı yasada açıkça düzenlenmemiş olmakla beraber bu hususta yasal bir engel de bulunmamaktadır, zira 1982 Anayasa’sının …. maddesi uyarınca angarya yasaktır. O halde davacının kooperatifin muhasebecisi olarak aldığı ücretin yönetim kurulu üyeliği ile ilgisi olmadığının ve 1163 sayılı Yasa’nın 56. maddesindeki yasağın bu nitelikteki ücretleri kapsamadığının düşünülmemesi doğru olmamıştır.

Yargıtay kararlarına göre, SGK Genelgesi ile uyumlu olarak, kooperatifin yönetim, denetim kurullarına seçilenler; bu görevleri haricinde, hizmet akdine tabi olarak üçüncü şahısların yapabilecekleri işleri yapmaları halinde (1) SGK 4A’lı çalışan, (2) serbest meslek makbuzu karşılığında hizmet veren veya (3) gider pusulası karşılığında arızi olarak serbest meslek faaliyetinde bulunan hizmet veren olarak değerlendirilebilirler. Ancak GİB’e göre gider pusulası kullanımının istisnai durumu ve 2013/5 sayılı SGK Genelgesi, gider pusulası yolu ile hizmet veren konumunun kullanılmamasını salık vermektedir.

https://kms.kaysis.gov.tr/(X(1)S(xel4x4mf5ma1hg4hizoyai3i))/Home/Goster/151186?AspxAutoDetectCookieSupport=1
https://koopdestek.org.tr/anasayfa/kooperatif-yonetim-kurulu-uyesi-kooperatife-verdigi-hizmet-satabilir-mi/

Kaynaklar :

Paylaş :