Kooperatifin yasayla belirlenmiş kâr dağıtım yöntemleri nelerdir?

Diğer ticaret şirketlerinde kâr olarak adlandırılan artık değer kooperatiflerde müspet gelir gider farkı olarak adlandırılır. Kooperatiflerde kâr dağıtımı (diğer deyişle pozitif gelir gider farkı dağıtımı) Anasözleşmenin “Kooperatifin hesapları ve defterleri” başlığı altında “Gelir-gider farkı dağıtımı” maddesinde düzenlenmiştir. Dağıtımlar bu maddeye göre yapılmalıdır.

Örneğin ilgili madde şu şekilde yazılmış olabilir: “Pozitif (müspet) gelir-gider farkının %15’i yedek akçe olarak ayrıldıktan sonra, genel kurul, geri kalan miktarın, ortaklarla muamelelerden doğan kısmının ilgili ortaklara muameleleri oranında risturn olarak; ortak dışı işlemlerden doğan kısmının ise ortakların sermaye payları ile orantılı olarak dağıtılmasına karar verebileceği gibi yedek akçe, özel fon, ortaklar ve personel için yardım fonu arasında da bölüştürebilir. Gelir-gider farkı menfi olduğu takdirde ortaya çıkan açık yedek akçelerden, bunların yetmemesi halinde 65’inci maddeye göre oluşturulan özel fon ile veya ortak sermaye paylarından karşılanır. Menfi neticeler ortadan kaldırılmadıkça gelir-gider farkı dağıtımı yapılamaz. Yedek akçeler ortaklara dağıtılamaz. Sermaye üzerinden kazanç dağıtılamaz. Yönetim ve denetim kurulu üyelerine kazanç üzerinden pay verilemez.”

Buna göre; yıl sonunda pozitif gelir-gider farkı varsa (yani kooperatif yılı pozitif bilanço ile kapatmışsa) bu pozitif farkın %15’i yedek akçe olarak ayrılmalı, artakalan miktar içinden ortaklar ile yapılan işlemlerden doğan pozitif fark (ortak içi işlem) ortakların kooperatif ile ticari muameleleri oranında her bir ortağa paylaştırılmalıdır. Bu paylaştırma işlemine risturn dağıtımı denir ve bu işlem pozitif gelir gider farkının ortaklara iadesi anlamına gelir. Kooperatifin ortak olmayanlar ile yaptığı işlemlerden doğan pozitif gelir gider farkı da “kazanç” olarak ortaklara sermaye payları oranında dağıtılabilir.

Kaynaklar :

1163 sayılı Kooperatifler Kanunu

Paylaş :